Điều kiện gì để được bài thơ Đường đạt chuẩn và đối thanh? “Một lần trăn trở, một thuở thăng hoa”.
Chúng ta thường sử dụng thời gian nhàn rỗi đến với thơ theo xu hướng tự phát và tự giác, nên không ai quan tâm yêu thơ hay làm thơ là phải nghiên cứu, thế nầy thế khác. Làm được bài thơ Đường luật, đọc nghe suông là đã mừng. Có ai nhận xét đúng thể, luật là khoái chí, nên ít ai quan tâm đến lỗi bệnh làm gì. Ngày nay qua mạng thông tin phong phú, chúng ta được giao lưu thơ và học lẫn nhau mỗi ngày trên fb, nên rất nhiều bạn tự phát ấy lại nhanh chóng hoàn thiện thể thơ Đường. Ngược lại, có ít bạn học lý thuyết căn bản hơn, khi đến với thể thơ “Thơ Bác học” nầy dường như lúc đầu ai cũng lại vướng phải khó khăn, ko thoát ra được bởi sự vây bám của những “Luật, Lỗi, Bệnh” và từ ngữ.
CHỦ ĐỀ LIÊN QUAN:
♥ Vài kĩ năng Cảm & Bình thơ Đường
♥ Tản mạn về Ngũ Độ Thanh (thơ Luật Đường)
♥ Thể thức Đối – Họa trong Xướng – Họa thơ Đường
Trong bài viết nầy mình chỉ mách các bạn mới chơi thơ nắm được trình tự để tự nâng cấp một bài thơ đơn giản, thành một bài “Thơ chuẩn có đối thanh”. Trước tiên mỗi người cùng nhau khảo quan kỹ và bắt tay vào việc kiểm tra trình tự, niêm, vận, đối, lỗi, bệnh của bài thơ PHƯƠNG VỊ CUỘC ĐỜI chưa xét lỗi, bệnh sau đây:
Tổng quan về niêm, vận, đối và vai trò của của các cặp câu đều thể hiện đúng nhiệm vụ mà đề đặt ra… chúng ta thấy tương đối ổn, nên tạm ko xem xét khía cạnh nầy.
Tuy nhiên xét về lỗi bệnh theo cá nhân mình, thì đây là bài thơ tạp, có các lỗi bệnh sau:
Xét về lỗi:
Câu 1 và câu 3, câu 8, phạm lỗi điệp từ, điệp vận, (VẬN, THÔI đều dùng 2 lần)
Xét về bệnh:
– Các câu 1, 4, 8 là phạm phải bệnh “Hạc tất”. (từ thứ 4 với từ thứ 7 trùng dấu thanh).
– Các câu 2, câu 5, câu 6 phạm phải bệnh “phong yêu” (từ thứ 2 với thứ 7 trùng dấu thanh). Ngoài ra câu 5 còn phạm phải “Bệnh Tiểu vận”.
– Câu 3 phạm phải bệnh “Đại vận” (từ thứ 4 với 7 trùng vận nhau).
– Câu câu 7 phạm phải bệnh “Bàng Nữu” (trong câu hay liên câu có từ cùng âm).
Ngoài ra tính theo “Bệnh Bàng Nữu” suy ra 5 câu có vận chính (Câu 1, 2, 4, 6, 8 từ cuối là: THÔI, ĐÔI, TỒI, NGÔI, THÔI) của bài thơ sắp xếp như thế là chưa hợp lý, làm cho bài thơ không thể đối thanh được.
Từ bài thơ gốc, ta có nhiệm vụ chọn các từ khác, hoặc hoán vị những từ trong bài thơ sao cho khi thay vào các từ bị lỗi, bệnh vừa chữa được lỗi, bệnh, vừa nâng cấp lên bài thơ đúng chuẩn, mà không làm thay đổi nội dung chủ đề của bài thơ gốc của tác giả các bạn nhé! Theo thiển ý của mình bài thơ PHƯƠNG VỊ CUỘC ĐỜI tạm nâng cấp như sau:
Từ bài thơ đã chỉnh sửa xong ta nhận xét: Nội dung chủ đề bài thơ vẫn không thay đổi. Chỉ đổi và hoán vị một ít từ để tránh lỗi, bệnh và xếp lại thanh vận để bài thơ đạt chuẩn và đối thanh như ý định.
Nhìn bài thơ đã chỉnh sửa, nếu các bạn đã hiểu lỗi, bệnh rồi thì sẽ nhận ra ngay. Riêng các bạn chưa khái niệm được lỗi, bệnh có thể hiểu như sau:
1. Để ko phạm lỗi điệp từ chúng ta chú ý: Khi từ đã dùng rồi trong bài thơ mà dùng lại nữa bất kỳ ở câu nào là phạm lỗi điệp từ. (câu 1 có từ Vận nhưng câu 3 dùng lại Vận).
2. Để ko phạm lỗi điệp vận chúng ta chú ý: Khi đã dùng vần ấy rồi trong bài thơ mà dùng lại nữa là phạm lỗi điệp vận. (Câu 1 vần Thôi, câu 8 dùng lại Thôi).
3. Để ko phạm phải bệnh “Hạc tất”: các từ thứ 4 với từ thứ 7 trong câu phải khác dấu thanh. Thí dụ:
Thế sự nghìn PHIÊN cũng lở BỒI .
4. Tương tự để không phạm bệnh “Phong yêu”: các từ thứ 2 thứ và thứ 7 không trùng dấu thanh. Thí dụ:
Sang HÈN mệnh số chả thành ĐÔI.
5. Tương tự để không phạm bệnh “Đại vận”: các từ thứ 4 thứ và thứ 7 không trùng vận với nhau. Thí dụ:
Khuyên nghề tốt phẬN đừng cầu vẬN. (từ phận có ẬN, từ vận cũng có ẬN).
6. Tương tự để không phạm bệnh “Bàng Nữu”: (Trong câu hay liên câu có từ cùng âm). Thí dụ:
Thành cÔNG chọn thế hòa phONG thủy. (Từ công có âm Ông, từ phong cũng có âm Ong nên gọi trùng âm).
7. Để bài thơ không phạm phải Bệnh Bàng Nữu và “Đối thanh”, chúng ta cần chú ý một điều quan trọng là: 5 vần chính của bài thơ, (từ thứ 7 các câu 1, 2, 4, 6, 8) phải đổi dấu xen kẽ nhau, không được dùng một dấu thanh. Thí dụ: lấy 5 vần từ bài thơ đã chỉnh sửa ta có vận sau: “BỒI, ĐÔI, TỒI, NGÔI, HỒI”.
8. Điều kiện nâng cấp đối thanh: Ngoài việc xử lý lỗi bệnh ta xem xét các từ nằm cạnh nhau dù bằng hay trắc khuyến khích không dùng một dấu mà phải đổi dấu. Thí dụ:
“Hôm nay; ngày nầy; vĩnh viễn; lẻ tẻ; nặng nhọc; lúng liếng… không nên dùng”. Đây là yếu tố tạo đối thanh, để khi đọc có âm điệu nhạc trong thơ. Kỹ năng nầy ngày xưa các cao nhân được dùng cho thể Ngũ Độ Thanh, nên khi ta xử lý tốt, (mỗi câu đủ 5 thanh) sẽ là bài thơ Đường “Ngũ Độ Thanh đạt chuẩn”.